Europejska Unia Nadawców (EBU) uznała, że Polska czyni duże postępy w kierunku skutecznego wdrożenia Europejskiego aktu o wolności mediów (EMFA). Szczególnie zwróciła uwagę na kluczowe propozycje rządu.
Czym jest EMFA?
EMFA (ang. European Media Freedom Act) to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2024/1083 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ram dla usług medialnych na rynku wewnętrznym i zmiany dyrektywy 2010/13/UE (europejski akt o wolności mediów). Rozporządzenie wprowadza nowy zestaw zasad mających na celu ochronę pluralizmu i niezależności mediów w Unii Europejskiej. Zapewnią one, że media – publiczne i prywatne – będą mogły łatwiej działać poza granicami na rynku wewnętrznym UE, bez nadmiernej presji i z uwzględnieniem cyfrowej transformacji przestrzeni medialnej.
Europejskie prawo o wolności mediów będzie m.in.:
- chronić niezależność redakcyjną,
- chronić źródła dziennikarskie, w tym przed wykorzystaniem oprogramowania szpiegującego,
- zapewniać niezależne funkcjonowanie mediów publicznych,
- zwiększać przejrzystość własności mediów,
- chronić media przed nieuzasadnionym usuwaniem treści online przez bardzo duże platformy internetowe,
- wprowadzać prawa do personalizacji oferty medialnej na urządzeniach i interfejsach,
- zapewniać przejrzystość w reklamie państwowej dla dostawców usług medialnych i platform internetowych,
- zakładać, że państwa członkowskie zapewnią ocenę wpływu koncentracji kluczowych rynków medialnych na pluralizm mediów i niezależność redakcyjną.
Dostosowanie polskiego prawa krajowego
„Kiedy EMFA zostało zatwierdzone przez urzędników UE pod koniec ubiegłego roku, zrozumieliśmy, że państwa członkowskie będą musiały w niektórych przypadkach dostosować przepisy krajowe do nowego tekstu. Proces polskiego rządu mający na celu dostosowanie ich prawa medialnego pokazał nam plan działania na rzecz inkluzywnego i przejrzystego podejścia” — powiedział Richard Burnley, dyrektor ds. prawnych i polityki w EBU.
Wraz z zakończeniem trwającego od kilku miesięcy procesu konsultacji w Polsce i rozpoczęciem kolejnej fazy, EBU z zadowoleniem przyjęła propozycje polskiego rządu w sprawie przywrócenie niezależności regulatora mediów (KRRiT) i rewizję finansowania nadawców publicznych.
Rotacyjny skład KRRiT
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) przygotowując propozycję zmian legislacyjnych dotyczących funkcjonowania i organizacji mediów publicznych w Polsce, ujęło wprowadzenie dalszych gwarancji niezależności poprzez zapewnienie pluralistycznego składu KRRiT, m.in. przez przywrócenie rotacyjnego sposobu powoływania jej członków. W dokumencie proponuje się przywrócenie 9-osobowego składu KRRiT – aktualnie skład jest 5-osobowy – (powoływanego w proporcji przewidzianej w ustawie przed 2005 r., tj. 4 członków powoływanych przez Sejm, 2 – przez Senat i 3 – przez Prezydenta RP.) oraz przywrócenie mechanizmu rotacyjności składu KRRiT – przy zachowaniu 6-letniej kadencji każdego członka KRRiT – co 2 lata powinna następować wymiana 1/3 składu osobowego KRRiT.
Przewidywalne finansowanie mediów publicznych
Projekt MKiDN zakłada zmianę sposobu finansowania mediów publicznych. Ministerstwo wskazuje, że przyznawanie środków na działalność tych mediów w corocznej ustawie budżetowej, naruszałoby niezależność mediów publicznych. Dodatkowo rodzi to problem uniemożliwienia planowania działalności misyjnej. Ministerstwo wskazuje, że kwota finansowania musiałaby zostać zdefiniowania na poziomie ustawy w oparciu o stały, określony wskaźnik.
Po zakończeniu wstępnej fazy konsultacji w sprawie europejskiego prawa o wolności mediów rząd będzie teraz pracował nad formalnymi krokami w celu zmiany ustawy o radiofonii i telewizji w Polsce. Propozycja legislacyjna jest oczekiwana w nadchodzących miesiącach.
Źródło informacji: EBU/MKiDN/własne